De strijd om logistieke routes in Afrika
In Afrika strijden de EU, de VS, China en Rusland om samenwerking met Afrikaanse landen. De logistieke routes waarlangs Afrikaanse grondstoffen worden vervoerd zijn hierbij een belangrijke factor en de concurrentie is hevig.
Ik blijf bij mijn stelling dat de partij die het huidige Oost-West-conflict wint, degene is die erin slaagt het Zuiden - en Afrika in het bijzonder - voor zich te winnen. Afrika, waar in Europa nog steeds met koloniale arrogantie op wordt neergekeken, is de toekomst van de wereldeconomie omdat de meeste grondstoffen en massa's vruchtbare grond zich daar bevinden en omdat de langzame maar gestage welvaartsstijging in Afrika het continent ook steeds meer tot een belangrijke afzetmarkt maakt.
Het Russische persagentschap TASS heeft een artikel gepubliceerd dat licht werpt op de concurrentie tussen de internationale spelers voor de afzonderlijke Afrikaanse regio's, waarbij de aandacht in het bijzonder uitgaat naar het probleem van de logistieke routes, dat gewoonlijk door de media wordt genegeerd. Omdat ik het artikel erg interessant vond, heb ik het vertaald.
Begin van de vertaling:
De multipolaire realiteit creëert nieuwe logistiek voor Afrika
Oleg Osipov over de redenen waarom mondiale spelers hulp bieden aan Afrikaanse landen
De afgelopen jaren is het grondstofrijke Afrika opnieuw een plek geworden waar de economische en politieke belangen van wereldmachten elkaar kruisen. In de komende tien jaar zal het continent de belangrijkste bron van grondstoffen worden voor de mondiale industrie. Het economisch potentieel van de voormalige koloniën van België, Frankrijk en Portugal wordt afgeremd door een onderontwikkelde infrastructuur en aanhoudende gewapende conflicten.
Op het continent zijn de werkzaamheden geïntensiveerd om nieuwe routes te creëren voor het transport van mineralen en fossiele brandstoffen en om bestaande maar vervallen routes te herstellen. Wereldwijde spelers, waaronder veel nieuwe, komen naar het continent en bieden hun hulp aan - sommigen vanuit het hart, anderen met verborgen agenda's.
Rusland bouwt een oliepijpleiding in de Republiek Congo
President Vladimir Poetin heeft een wet ondertekend ter bekrachtiging van de overeenkomst tussen de regeringen van Rusland en de Republiek Congo over samenwerking bij de aanleg van een belangrijke oliepijpleiding in het Afrikaanse land. De pijpleiding met een diameter van 30,5 cm zal zich over 1300 kilometer in noordelijke richting uitstrekken van de grootste Congolese haven Pointe-Noire aan de Atlantische Oceaan naar de olieraffinaderij in Malouko-Tresho, met een "omweg" naar de hoofdstad Brazzaville.
Het project is ook bedoeld voor de export van olieproducten van de Republiek Congo naar de naburige Democratische Republiek Congo (DRC) en de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR). De oliepijpleiding maakt het transport mogelijk van verschillende olieproducten zoals benzine, diesel en paraffine.
Het idee voor het project ontstond in 2017. In mei 2019 reisde de Congolese president Denis Sassou-Nguesso naar Rusland om het project te bespreken met Vladimir Poetin, maar de onderhandelingen werden opgeschort vanwege de Covid-19 pandemie.
Uiteindelijk werd in september 2024 in Moskou een overeenkomst ondertekend. De opdrachtgever aan Congolese zijde was de Société Nationale des Pétroles du Congo (SNPC, Nationale Oliemaatschappij van de DRC), terwijl Zakneftegazstroy-Prometey GmbH verantwoordelijk was voor de uitvoering aan Russische zijde. Het Russische aandeel bedraagt 90 procent. Een van de grootste projecten van Zakneftegazstroy-Prometey, dat in 1958 tijdens het Sovjettijdperk werd opgericht, is de Yamal-Europe pijplijn.
De uitvoering van het project zal de DRC in staat stellen om een ononderbroken levering van aardolieproducten aan de hoofdstedelijke regio te garanderen en de positie van het land als belangrijke speler in de energiezekerheid van de regio te versterken.
De Republiek Congo, na Zuid-Afrika het grootste olieproducerende land in Afrika, bevindt zich momenteel in een crisis. Tussen 2014 en 2020 zijn de olie-inkomsten zo sterk gedaald dat de Republiek opnieuw de status van lage-inkomensland heeft bereikt. De schuld van het land bedraagt ongeveer 80 procent van het bbp en daalt niet.
Rusland is wereldleider in de aanleg van oliepijpleidingen. De exploitatie van een dergelijke faciliteit in Afrika zal Moskou aanzienlijke voordelen opleveren.
Volgens deskundigen van de Russische Staatsuniversiteit voor Olie en Gas Gubkin hebben Rusland en de VS van oudsher met elkaar geconcurreerd in de olie- en gasindustrie. Terwijl de Amerikanen ons hebben ingehaald bij de aanleg van oliepijpleidingen, blijft Rusland de onbetwiste leider bij de aanleg van pijpleidingen voor olieproducten. De USSR en het huidige Rusland hebben enorme ervaring in het aanleggen van pijpleidingen in de moeilijkste gebieden van verschillende klimaatzones, zoals Algerije, Griekenland, Irak, Libië, Iran en Cuba.
Gezien de huidige moeilijke economische, sociale en binnenlandse politieke situatie van de regering in Brazzaville, heeft de Congolese regering gekozen voor Rusland als betrouwbare partner voor de aanleg van een oliepijplijn.
De Lobito gang
Duizend kilometer zuidelijker proberen de VS en de EU de oude koloniale transportroute voor minerale grondstoffen van Congo naar de Angolese haven Lobito aan de Atlantische Oceaan nieuw leven in te blazen - de zogenaamde Lobito Corridor. Hun doel is om het bijna volledige monopolie van China op strategische grondstoffen tegen te gaan, die Beijing sinds kort vanuit Centraal-Afrika in omgekeerde richting exporteert, naar havens aan de Indische Oceaan.
Ter herinnering: in Noord-Kivu in Oost-Congo woedt een burgeroorlog waarbij ook buurlanden betrokken zijn. Het conflict, dat om etnische redenen is uitgelokt door de voormalige koloniale overheersers, wordt eigenlijk uitgevochten om zeldzame aardmetalen en andere waardevolle minerale grondstoffen, zonder welke de moderne elektronica niet zou kunnen bestaan. Bijna al deze rijkdommen worden verkocht op de internationale zwarte markt zonder dat ze ten goede komen aan de begroting van de Democratische Republiek Congo.
Door de oorlog, de druk van de oppositie en de onduidelijke (soms vijandige) houding van westerse mogendheden is de situatie van de regering in Kinshasa (DRC) erg instabiel. De regering wil graag politieke steun van de VS en de EU en tegelijkertijd een einde maken aan de plundering van de natuurlijke hulpbronnen. Ze is bereid het Westen een aandeel te geven in de verwerking van haar grondstoffen in ruil voor garanties voor politieke stabiliteit.
Westerse staatshoofden en regeringsleiders nemen echter een dubbelzinnige houding aan die haaks staat op vreedzame regionale integratie. De president van de Democratische Republiek Congo, Félix Tshisekedi, moest de laatste Francophonie-top verlaten na de openingstoespraak van de Franse president Emmanuel Macron, waarin met geen woord werd gerept over het bloedbad in Noord-Kivu. In plaats daarvan werd Paul Kagame, president van Rwanda, die de Congolese rebellen van de M23-groep praktisch openlijk steunt, warm onthaald. De buurlanden van Congo maken zich steeds meer zorgen over deze oorlog, die de stabiliteit van Centraal-Afrika bedreigt en de economische groei belemmert.
De Lobito Corridor zal het zuidelijke deel van de DRC en het noordwestelijke deel van Zambia verbinden met een spoorlijn van 1.300 kilometer. Het project werd in mei 2023 hervat als onderdeel van het G7 Partnership, een gezamenlijk initiatief van de G7-landen om infrastructuurprojecten in ontwikkelingslanden te financieren. In oktober van hetzelfde jaar ondertekenden de EU en de VS een memorandum van overeenstemming met Angola, de DRC, Zambia, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en de Afrikaanse Financieringsmaatschappij om de doelstellingen van de corridor vast te leggen.
Het echte doel is niet zozeer om de toegang tot het mijncentrum van het continent te openen als wel om de grondstoffen naar de Atlantische en Amerikaanse havens te leiden.
Tot de onafhankelijkheid van de DRC (toen Zaïre) in 1960 gebruikten de Belgen deze route vaak over de weg of via de Benguela-spoorweg. Het grootste deel van het gedolven koper en uranium werd langs deze routes vervoerd. Het uranium vond uiteindelijk zijn weg naar de VS.
De oorlogen die volgden op de onafhankelijkheid van Angola in 1975 maakten de spoorweg, die werd aangelegd tussen 1902 en 1929, onbruikbaar. Slecht onderhoud op Congolees grondgebied en de overschakeling op wegvervoer betekende de doodsteek voor dit koloniale project. Toch is het nog steeds aantrekkelijk vanwege de lagere bedrijfskosten en de geringere impact op het milieu.
Luanda is de afgelopen jaren begonnen met de wederopbouw van zijn spoorlijn. Angola heeft zijn deel hersteld door 30 stations en een dubbelsporige lijn te bouwen, een internationale luchthaven in Lobito te bouwen en twee terminals in de haven toe te voegen. Aan de Congolese kant, verkeert de resterende 427 kilometer spoorlijn echter in een deplorabele staat.
Vandaag de dag zijn koper, uranium, kobalt en andere strategische mineralen uit de Congolese en Zambiaanse kopergordels praktisch in handen van China's monopolie.
De digitale technologische verworvenheden van Beijing worden gecreëerd in de mijnen van Afrika. Enorme hopen slakken verduisteren de hemel, colonnes vrachtwagens vervoeren het erts - vaak onbewerkt en nauwelijks gesorteerd - naar de havens aan de Indische Oceaan, waaronder Durban in Zuid-Afrika. Gezien de slecht ontwikkelde infrastructuur van de DRC wordt al het coltan dat in het oosten van het land wordt gedolven, via Rwanda naar de wereldmarkt vervoerd, vanwaar het via de havens van Kenia en Tanzania wordt verscheept.
Om de commerciële en technologische dominantie van China tegen te gaan, hebben de VS en de EU prioriteit gegeven aan de Lobito Corridor. Economen hebben berekend dat deze route de transporttijden kan verkorten, waardoor vracht de Atlantische Oceaan in acht dagen kan bereiken in plaats van een maand in de havens van de Indische Oceaan.
De VS en hun partners hebben ongeveer een miljard dollar vrijgemaakt voor de uitbreiding van de Lobito-corridor. Voor Washington en Brussel is het verbinden van de kopergordel met de Atlantische Oceaan een geopolitieke stap in de race tegen Beijing.
Ondanks talloze positieve berichten over financiële injecties voor de Lobito-corridor, geloven experts dat het investeringsproject steeds meer op een "zeepbel" begint te lijken. Het afgelopen jaar zijn er herhaaldelijk bedragen van zes cijfers in het openbaar genoemd als zijnde "goedgekeurd" voor de ontwikkeling van de corridor, maar er zijn nog geen echte veranderingen te zien.
Tazara
Terwijl de Lobito-corridor kan worden gebruikt om in westelijke richting van het centrum van Afrika naar de Atlantische Oceaan te reizen, loopt de Tazara Railway, waarvan China de wederopbouw heeft overgenomen, in de tegenovergestelde richting - naar de haven van Dar es Salaam. Beijing is ook van plan om een miljard dollar te spenderen aan de reparatie van deze belangrijke spoorlijn.
De Chinese ambassadeur in Zambia Du Xiaohui heeft onlangs een voorstel ingediend bij de Zambiaanse minister van Transport Frank Tayali om de Tazara-spoorweg te reconstrueren en legde uit dat de investeringen de komende jaren zouden worden gedaan als onderdeel van een publiek-privaat partnerschap. De Chinese president Xi Jinping beloofde persoonlijk om het project in 2022/2023 te steunen toen de presidenten van Tanzania en Zambia een bezoek brachten aan China.
De spoorlijn werd aangelegd in de jaren 1970 en gefinancierd door de Chinese regering onder Mao Zedong als een buitenlands hulpproject. Xi Jinping benadrukte dat de Tanzania-Zambia-spoorlijn een "symbool van Chinees-Afrikaanse vriendschap" was geworden.
In de jaren 1970 had Zambia dringend een spoorverbinding naar de Tanzaniaanse kust nodig om koper, zijn belangrijkste exportproduct, te kunnen vervoeren. Buurland Zuid-Rhodesië, nu Zimbabwe, sneed Zambia's enige route naar zee af als reactie op de machtsoverdracht aan de zwarte meerderheid in Lusaka.
China bouwde de Tazara-spoorlijn voor ongeveer een miljard yuan (140,5 miljoen US dollar). Van 1970 tot 1975 legden ongeveer 50.000 Chinese arbeiders 1.860 kilometer spoor aan. Tot op de dag van vandaag is deze spoorlijn China's grootste buitenlandse project.
De gerenoveerde Tazara-spoorlijn zal rechtstreeks concurreren met de Lobito-corridor.
De Nigeria-Marokko-gaspijpleiding
De route van de toekomstige Afrika-Atlantische gaspijpleiding, die zal worden gebruikt om gas naar de EU te exporteren, is afgerond. De capaciteit zal 30 miljard kubieke meter per jaar bedragen. De onderzeese pijpleiding zal Nigeria met Marokko verbinden en langs de kust van West-Afrika worden aangelegd.
"Africa Atlantic wil echte welvaart brengen aan Afrika en zijn bevolking," zei de Marokkaanse minister voor Energietransitie en Duurzame Ontwikkeling Leila Benali in Abuja (Nigeria).
Ze kondigde aan dat het budget voor de aanleg van de gaspijpleiding wordt geschat op ongeveer 25 miljard dollar. "Het project is een katalysator voor economische, industriële en digitale ontwikkeling, een basis voor het creëren van banen en een hoeksteen voor de transformatie van Marokko tot een belangrijke corridor die Europa, Afrika en de Atlantische regio met elkaar verbindt," benadrukte de minister.
Het initiatief voor de aanleg van de langste onderzeese gaspijpleiding ter wereld, met een lengte van ongeveer 5660 kilometer, kwam in 2016 van koning Mohammed VI van Marokko en de voormalige president van Nigeria, Muhammadu Buhari.
Rusland, dat een enorm potentieel heeft en veel interesse toont in Afrika, zou ook kunnen deelnemen aan de realisatie van het project voor de aanleg van de Afrikaans-Atlantische gaspijpleiding.
Rusland zou hier niet alleen economische, maar ook geopolitieke voordelen uit kunnen halen, zegt Oloruntoba Bankole, directeur van het Nigeriaanse bedrijf "Nigeria Climate Innovation Centre". Er moet nog gewerkt worden aan de veiligheid van de route van de pijpleiding en dit is waar de expertise van Rusland, dat veel ervaring heeft op dit gebied, van pas zou komen.
In Afrika zou een kortere gaspijpleiding door de Sahara niet worden afgewezen, maar door de activiteiten van terroristen in de Sahel-regio worden al dergelijke plannen geannuleerd. Het project voor de trans-Sahara gaspijpleiding, die Nigeriaans gas naar Algerije transporteert, kan op de middellange termijn doorgaan, maar het is onwaarschijnlijk dat het in 2027 in gebruik wordt genomen, zoals oorspronkelijk gepland.
Hoewel het project op papier interessant lijkt, vereist het niet alleen een stabilisering van de betrekkingen tussen de drie landen Nigeria, Niger en Algerije, die geïnteresseerd zijn in de trans-Sahara-route, maar ook tussen de Maghrebstaten Marokko en Tunesië.
De handelsroute Douala-N'Djamena
De EU investeert 40 miljoen euro in de modernisering van de handelsroute Douala-N'Djamena. Deze route verbindt de havenstad Douala in Kameroen met de hoofdstad van Tsjaad, N'Djamena.
De EU ziet Afrika steeds meer niet alleen als ontvanger van economische hulp en leverancier van grondstoffen, maar ook als veelbelovende bestemming voor strategische investeringen en mogelijk in de toekomst als solvabele markt voor haar goederen.
Hiervoor moet echter worden afgestapt van de hardnekkige neokolonialistische methoden om ongelijke handel en economische uitwisseling te gebruiken om de controle over de natuurlijke hulpbronnen van "lieve Afrikaanse partners" te behouden.
Einde van de vertaling
Uw steun is van onschatbare waarde. Als u het leuk vond om dit te lezen, zou ik het zeer op prijs stellen als u zich maandelijks/jaarlijks zou abonneren op een donatie om mijn werk te steunen. Dan kan ik u gedetailleerde en scherpe rapporten zoals deze blijven sturen.
Als alternatief kunt u hier een fooi geven: Fooienpot