Druk uitoefenen: Hoe de VS en Iran onderhandelingen bewapenen
Washington en Teheran onderhandelen niet gewoon - ze gebruiken dwanginstrumenten om de voorwaarden van de regionale orde te dicteren. Om te begrijpen wat er op het spel staat, moet je begrijpen welke instrumenten beide partijen inzetten.
De vraag vandaag is niet of Washington en Teheran een nucleair akkoord zullen bereiken of zullen afglijden naar een open oorlog. Het gaat erom hoe beiden de illusie van diplomatie gebruiken om de confrontatie te escaleren en te verminderen. Terwijl Gaza brandt onder Israƫlische bommen en westerse mogendheden hun belangen proberen te beschermen, zijn de Amerikaans-Iraanse besprekingen een slagveld geworden om de toekomst van de regio vorm te geven door druk uit te oefenen, niet door compromissen te sluiten.
Dit gaat niet over centrifuges en inspecteurs. Het gaat om de spelregels in West-Aziƫ - regels die Teheran probeert te hervormen door middel van allianties met verzetsgroeperingen en die Washington probeert te behouden door middel van zijn militaire, financiƫle en politieke wurggreep in verschillende delen van de regio.
De banden van de Islamitische Republiek met Palestijnse, Libanese, Iraakse en Jemenitische verzetsbewegingen, haar groeiende afschrikkingshouding en haar centrale rol in de Axis of Resistance liggen allemaal op tafel. Dat geldt ook voor de rol van Tel Aviv als instrument van Amerikaanse agressie in de regio.
Ondertussen onderhandelt de VS niet geĆÆsoleerd, maar vanuit een positie die diep verstrikt is in IsraĆ«lische militaire operaties en een zich uitbreidende regionale oorlogsdoctrine. De openlijke toenadering van Trump tot Tel Aviv en zijn streven naar onbetwiste dominantie op energie- en handelsroutes blijven de achtergrond van deze gesprekken. De aanwezigheid van Washington aan tafel is onlosmakelijk verbonden met zijn bredere poging om de westerse hegemonie te versterken door de invloed van Iran terug te dringen.
Dit zijn geen onderhandelingen tussen gelijken op zoek naar een gemeenschappelijke basis. Het is een wedstrijd van dwangmiddelen, waarbij dreigementen, sancties en proxy-escalaties niet worden ingezet om vrede te bereiken, maar om capitulatie af te dwingen. Het proces, als het die naam al verdient, is er een van strategische chantage verkleed als diplomatie - een fragiele choreografie van dreigementen vermomd als gesprekken.
Amerikaanse dreigementen vermomd als diplomatie
Vanuit het standpunt van Washington is Iran op dit moment kwetsbaar; daarom zijn onderhandelingen een beter kanaal om druk uit te oefenen op Teheran. Na jaren van economische slijtage, binnenlandse onrust en geopolitieke isolatie denken Amerikaanse beleidsmakers dat Teheran tot concessies kan worden gedwongen met betrekking tot zijn nucleaire programma, zijn banden met de As van Verzet en zijn langdurige invloed binnen de Palestijnse strijd.
Maar de taal van de Amerikaanse onderhandelingen is geen compromis; het is een preventieve bedreiging. De hele architectuur van de Amerikaanse diplomatie met Iran is gebaseerd op het idee dat druk resultaten oplevert. Dit is geen diplomatieke innovatie, maar een voortzetting van Washingtons hegemoniale traditie in de regio.
Toen Trump de Israƫlische premier Benjamin Netanyahu "waarschuwde" om Iran niet aan te vallen om diplomatieke kanalen te behouden, miste Teheran de subtekst niet: Als de besprekingen mislukken, zal Israƫl worden ontketend. Tel Aviv is in dit kader geen schurkenstaat, maar een Amerikaans pressiemiddel - een uitbreiding van de Amerikaanse macht, gehuld in een plausibele ontkenning.
Ook Gaza is bewapend. De algemene steun van Washington voor Israƫlische oorlogsmisdaden is een boodschap: De-escalatie is afhankelijk van Iraanse terugtrekking. Zelfs diplomatieke ontwikkelingen - zoals het voorgestelde staakt-het-vuren van Hamas - worden gefilterd door deze lens van druk, waardoor Teheran het signaal krijgt dat elke weg naar kalmte Iraanse concessies elders vereist.
In Libanon heeft de VS de escalatie niet langer in goede banen geleid, maar actief mogelijk gemaakt. De recente goedkeuring door Washington van Israƫlische luchtaanvallen in de zuidelijke buitenwijken van Beiroet markeert een nieuw precedent: vooraf goedgekeurde agressie. Dit is geen afschrikking. Het is escalatie-als-onderhandeling, waarbij het Libanese front wordt gebruikt als dwingende boodschap in de indirecte dialoog van Washington met Teheran.
Sancties blijven de krachtigste economische wapenstok van Washington, nu versterkt door de Europese "snapback"-dreiging. Maar Iran heeft duidelijk gemaakt dat elke vijandige resolutie van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) - hoe Europees ook - zal worden opgevat als een stap van de VS en directe gevolgen zal hebben. Teheran heeft gewaarschuwd dat het politiseren van het IAEA-proces het hele onderhandelingstraject in gevaar zal brengen en mogelijk zal leiden tot een volledige uittreding van Iran uit het Non-Proliferatie Verdrag (NPV).
"De reactie van Iran op elke escalatie van het agentschap zal een directe invloed hebben op het verloop van de lopende indirecte besprekingen", vertelden politieke bronnen aan Al Mayadeen, waarbij ze benadrukten dat Iran niet zal accepteren dat "technische beslissingen worden gebruikt als instrumenten voor politieke druk".
De Amerikaanse strategie verweeft militaire, economische en psychologische druk in Ć©Ć©n matrix. Elke beleidsverandering is gekalibreerd om de kosten voor Teheran te verhogen terwijl de strategische flexibiliteit van Washington behouden blijft. Het doel is niet een dialoog voor vrede, maar onderwerping door uitputting.
Irans tegenwicht
Iran gaat deze gesprekken niet in als een smekeling, maar als een macht die de berekening van druk onder de knie heeft. Het maakt zich geen illusies over de bedoelingen van de VS en hanteert zijn eigen kaarten met tactische precisie. De aanpak van Teheran is geworteld in veerkracht en asymmetrie - een erkenning dat haar kracht niet ligt in gelijkwaardigheid, maar in het vermogen om kosten op te leggen aan haar tegenstanders met onconventionele middelen.
Teheran waarschuwt dat elke Israƫlische of Amerikaanse aanval zal leiden tot een uitbarsting in de hele regio - niet als provocatie, maar als het logische verlengstuk van de kwetsbaarheid van de VS. Amerikaanse militaire bases in de Perzische Golf, marineaanwezigheid in belangrijke maritieme chokepoints en afhankelijkheid van ononderbroken energiestromen bieden Iran allemaal asymmetrische voordelen.
Als het om Israƫl gaat, geeft Iran niet alleen een retorisch signaal van verzet. Zijn dreigementen zijn strategisch, gericht op het veranderen van de fundamentele afschrikkingsvergelijking. Teheran heeft publiekelijk onthuld dat het een enorme schat aan informatie over Israƫlische militaire en nucleaire faciliteiten heeft onderschept - informatie die toekomstige vergeldingsmaatregelen zou kunnen kalibreren. Dit is geen aanmatiging. Het is doctrine.
Net zo belangrijk is de manier waarop Iran Gaza en Libanon beschouwt - niet als verplichtingen, maar als frontlinies van een gezamenlijke strijd. Waar Washington ze ziet als pressiemiddelen, ziet Teheran ze als arena's van verzet. Elke poging van de VS om deze fronten uit te buiten brengt het risico met zich mee dat ze worden omgezet in politieke eisen: Beperk Tel Aviv of de onderhandelingen mislukken.
De Iraanse doctrine van gelaagd verzet maakt gebruik van een netwerk van regionale partnerschappen om de afschrikking buiten de grenzen van het land uit te breiden. Of het nu gaat om de paraatheid van Hezbollah aan het Libanese front of de groeiende strategische reikwijdte van de aan Ansarallah gelieerde strijdkrachten van Jemen in de Rode Zee, Teheran geeft aan dat escalatie waar dan ook overal gevolgen kan hebben.
Het nucleaire dossier blijft de ultieme troef van Iran. Hoewel Iran volhoudt dat het programma vreedzaam is en doctrinair gebonden door een religieuze fatwa, begint Teheran te suggereren dat existentiƫle dreigingen een doctrinele verschuiving teweeg kunnen brengen. Als diplomatie een valstrik wordt, kan verrijking evolueren van een onderhandelingstroef naar een afschrikwekkende paraplu.
De machtsprojectie van Iran is ook gebaseerd op zijn integratie in een verschuivend Euraziatisch blok. Strategische banden met Rusland en China - die beide zelf onder sanctiedruk staan - creƫren een alternatieve steunpool, waardoor Teheran minder afhankelijk wordt van westerse economische systemen. Deze pivot naar het oosten is niet alleen tactisch, maar ook existentieel en positioneert Iran als een belangrijk knooppunt in de opkomende multipolaire orde.
Bovendien geeft de invloed van Iran op niet-statelijke actoren - van Hezbollah tot de Volksmobilisatie-eenheden (PMU) in Irak - het land een uniek voordeel: het vermogen om druk uit te oefenen zonder drempels te overschrijden die een open oorlog zouden ontketenen. Deze dynamiek stelt Teheran in staat om rode lijnen uit te zetten terwijl het ontkenbaar blijft.
Onderhandeling of geleide confrontatie?
Waar we getuige van zijn is geen diplomatie in de traditionele zin, maar een duel van afschrikking. Washington oefent "proxy afschrikking" uit via Israƫl en economische dwang, terwijl Teheran flexibele afschrikking toepast: escalatie signaleren zonder de deur naar gesprekken te sluiten.
Elke partij berekent dat onderhandelen goedkoper is dan oorlog, maar alleen als de voorwaarden haar relatieve macht weerspiegelen. Er is geen vertrouwen. Alleen een kosten-batenanalyse. De resulterende gesprekken lijken meer op een impasse dan op een schikkingsproces, met wederzijdse rode lijnen die worden afgedwongen door impliciete dreigementen in plaats van wederzijds begrip.
Maar dwangmiddelen werken niet in een vacuĆ¼m. De genocide in Gaza, mogelijk gemaakt door de VS, is een morele en strategische breuk geworden. Er kan geen akkoord worden gesloten zolang de bondgenoten van Iran met instemming van de VS worden afgeslacht. En Washington blijft, ondanks alle aanmatiging, niet bereid om de IsraĆ«lische escalatie te beteugelen, waardoor het zijn eigen geloofwaardigheid in de onderhandelingen ondermijnt.
Diplomatie en oorlogvoering zijn niet meer van elkaar te onderscheiden. Dezelfde instrumenten - raketten, sancties, milities, media - worden gebruikt om te onderhandelen en te dreigen. Als er al een regeling tot stand komt, zal die niet het resultaat zijn van consensus, maar van een tijdelijk machtsevenwicht. En zelfs dan kan het slechts dienen als een pauze voor de volgende strijd.
De les is duidelijk: in deze fase van de betrekkingen tussen de VS en Iran gaan de echte onderhandelingen niet over uraniumverrijking of inspecties. Het gaat erom wie het regionale machtsevenwicht kan ombuigen zonder het te verbreken, en welke instrumenten van dwang kunnen worden gehanteerd zonder in een catastrofe te ontaarden.
Totdat die balans is gevonden, zal elke gespreksronde worden overschaduwd door raketten, zal elk gebaar van diplomatie worden ondersteund door kanonneerboten en zal elk gefluister van vrede worden overstemd door de logica van druk.
Uw steun is van onschatbare waarde. Als u het leuk vond om dit te lezen, zou ik het zeer op prijs stellen als u zich maandelijks/jaarlijks zou abonneren op een donatie om mijn werk te steunen. Dan kan ik u gedetailleerde en scherpe rapporten zoals deze blijven sturen.
Als alternatief kunt u hier een fooi geven: Fooienpot